Nieuwe technologie in de opleiding Chirurgie
‘Vaardigheden trainen op patiënten, daar willen we vanaf’
.
Interview met Jan-Maarten Luursema
.
Jan-Maarten Luursema ontwikkelt trainingen voor de studenten van de ‘snijdende specialismen’ aan het Radboud Universitair Medisch Centrum. Hij maakt daarbij dankbaar gebruik van nieuwe technologie. ‘Door virtueel te oefenen komen assistent-chirurgen met meer vaardigheden naar de operatiekamer (OK).’
Traditioneel worden chirurgen opgeleid in de operatiekamer. “In die manier van opleiden mogen assistenten onder begeleiding van een ervaren chirurg steeds meer zelf doen”, vertelt Jan-Maarten. “Het is een beproefde methode, maar het blijft vaardigheden trainen op patiënten en daar willen we vanaf. Dankzij technologie is uitwijken naar simulatie mogelijk en dat kan heel eenvoudig. Om een kijkoperatie te oefenen, heb je simpel gezegd alleen een doos met een camera erin en openingen voor je gereedschap nodig. Wil je een operatie oefenen en bijvoorbeeld ook haptische feedback krijgen, dan heb je een complexer systeem nodig. Wij hebben diverse typen simulatoren staan en 3D-printers. Ik ben best handig met het gieten van plastics en kan modellen maken van patiënten. Zo kun je oefenen op een model van de patiënt die morgen naar de OK gaat. Niet alleen handig voor assistenten, maar ook ervaren chirurgen kunnen zich hiermee voorbereiden.”
Leren interpreteren
Het gebruik van simulatoren ontlast de chirurgen, doordat assistenten vaardigheden zelfstandig kunnen trainen. “Toch is het wel jammer dat er bij de simulaties geen ervaren chirurg aanwezig is. Het kan gebeuren dat iemand zichzelf iets aanleert dat niet goed is. En afleren is altijd moeilijker dan aanleren. Een voordeel is dat de techniek in staat is om veel meer te meten. Hoe efficiënt zijn je bewegingen, hoeveel virtuele schade heb je aangericht, hoe lang heb je erover gedaan?”
“Er wordt heel veel vastgelegd. Maar wat betekent dat eigenlijk allemaal? Hoe sneller hoe beter? Nee, veiligheid staat voorop. Maar het is wel zo dat ‘ergens lang over doen’ vaak te maken heeft met het herstellen van fouten. Als je een bloedvat aantikt, ben je langer bezig. Als indirecte maat is tijd dus oké. Je moet leren om alle feedback die het systeem je geeft, goed te interpreteren.”
Meer dan techniek
Virtueel geoefend hebben geeft geen vrijbrief om in de OK direct zelfstandig echte patiënten te opereren. “Je gaat – ook na het virtueel oefenen – uiteraard nog steeds onder begeleiding aan de slag. Het grote voordeel is dat je de technische vaardigheid al goed hebt getraind. In een OK komt er ontzettend veel op je af. Je moet ook samenwerken en een team aansturen. Als je voorbereid bent qua technische handelingen, is het makkelijker om al die andere aspecten te leren managen.” Bekijk hier voorbeeldfilmpjes van virtueel oefenen in de chirurgenopleiding.
Het kan nog beter
Voor veel beginnende chirurgen is het een uitdaging om de anatomie die ze in het eerste en tweede jaar van de opleiding bestudeerden, te herkennen op het beeldscherm. In de snijzaal ligt alles open en in de boeken staan kleurgecodeerde plaatjes en standaard aanzichten. Op de operatiekamer zie je het werkveld via een camera, je ziet de context niet en alles is min of meer rood. Dan is het lastig om je te oriënteren. Dat kun je virtueel oefenen, maar we willen nu in samenwerking met andere partijen een nieuwe technologie ontwikkelen.
Deze moet de brug slaan tussen hoe je anatomie leert in de studie en de manier waarop je het ziet in de OK. Zodat je niet alleen rood op je beeldscherm ziet, maar dat de technologie bijvoorbeeld kleur toevoegt en ook de context, dus de omliggende organen laat zien. Wat ik ook een mooie verbetering vind voor de nabije toekomst is dat het oefenen via VR minder een solo-ervaring gaat worden. Dat is het nu wel, omdat je met een bril op werkt. Daardoor ben je afgesloten van je omgeving. Terwijl je in een onderwijssetting mensen juist wilt laten samenwerken, zodat ze elkaar feedback kunnen geven en van elkaar kunnen leren.”
.
Dit artikel verscheen in de 14e editie van ons gratis e-magazine Like2Share.
Wilt u meer van dit soort artikelen lezen? Klik dan hier om de magazines te bekijken.